דם וינאי

ביצוע האופרטה "דם וינאי" במהלך פסטיבל אגם מורביש 2007, אוסטריה.

דם וינאי (בגרמנית: Wiener Blut) היא אופרטה של יוהאן שטראוס הבן בשלוש מערכות. הלברית נכתבה על ידי ויקטור לאון ולאו שטיין (במקור רוזנשטיין). חלקי המוזיקה והריקוד חוברו על ידי אדולף מילר מתוך מיטב הוולסים של שטראוס. הופעת הבכורה של האופרטה הייתה ב-26 באוקטובר 1899 בווינה, לאחר מותו של שטראוס.

היסטוריה

לאחר מפעל חיים מרשים ובאמצע עבודתו על הבלט סינדרלה, יוהאן שטראוס בן ה-74 כבר לא הצליח להתמודד עם אופרטה חדשה בשל בריאותו. אף על פי כן, הוא נכנע לדחיפתם של במאי התיאטרון פרנץ יאונר ואשתו היוזמת אדל וכמובן הליברתנים, לאשר אופרטה בשמו באמצעות עריכת הקאפלמייסטר של התיאטרון אן דר ווין, אדולף מילר הבן, שהעלה אלבום אוסף של מנגינות ריקוד קיימות של שטראוס.

הדמויות

דמות	קול
הרוזנת גבריאלֵה זלדאו	סופרן
הרוזן בלדואין זדלאו	טנור
פרנצ'סקה קליארי	סופרן
יוזף	בריטון
פפי פלייניגר	סופרן
איפסהיים, דוכס גינדלבך	בריטון
קוגלר, קרוסלן, אביה של פרנצ'יסקה	תפקיד דיבור
הרוזן ביטובסקי	תפקיד דיבור
אנה	סוברט

מיקום העלילה

• מיקום: וינה
• זמן: במהלך הקונגרס וינה

מערכה ראשונה

• מיקום: הווילה של זדלאו בדבלינג

מערכה שנייה

• מיקום: הארמון של קלמנס ונצל פון מטרניך

מערכה שלישית

• מיקום: היצינג

להיטי האופרטה

31 היצירות בהן השתמש אדולף מילר:

היצירה	הבכורה הראשונה	מספור שטראוס	„דם וינאי“ (1899): מערכה, תמונה, מלל
An der schönen blauen Donau (W), op. 314	Dianabad-Saal 1867	Vol. 33	III. Akt, Nr. 11: „Auf zum Tanz! Walzersang, ach dein Klang...“ (Ensemble)
Auf zum Tanze! (P.s.), op. 436	Strauss-Palais 1888	Vol. 20	III. Akt, Nr. 13: „Lockt Sie denn die Laube nicht?“ (Gräfin-Minister)
Ballsträußchen (P.s.), op. 380 (Trio)	Sophienbadsaal 1878	Vol. 6	II. Akt, Nr. 9: „Der Herr Graf - hast ihn denn gesehen? - Ich? Nein, nein!“ (Pepi-Josef)
Bei uns z'Haus (W), op. 361 (Walzer 1)	Neue Welt (Hietzing) 1873	Vol. 1	III. Akt, Nr. 12, Instrumental
Bei uns z'Haus (W), op. 361 (Introduktion)	Neue Welt (Hietzing) 1873	Vol. 1	III. Akt, Nr. 12, Instrumental
Bei uns z'Haus (W), op. 361 (Walzer 4)	Neue Welt (Hietzing) 1873	Vol. 1	III. Akt, Nr. 12: „Geht’s und verkauft’s mei G’wand“ (Volkssänger)
Deutscher Kriegermarsch, op. 284	Volksgarten 1864	Vol. 7	II. Akt, Nr. 10 (Auftritt der Comtessen): „Bei dem Wiener Congresse gibt die Wiener Comtesse“ (Damenchor)
Ein Herz, ein Sinn (P.M.), op. 323	Redoutensaal der Hofburg 1868	Vol. 20	II. Akt, Nr. 9: „Geh’ schau, mein lieb’s Schatzerl“ (Josef-Pepi)
Fata morgana (P.M.), op. 330	Blumensäle der Gartenbau-Ges. 1869	Vol. 20	III. Akt, Nr. 13: „Hier sind die Lauben, hier sollt’ sie warten“ (Graf)
Fest-Polonaise, op. 352	Volksgarten 1871	Vol. 17	II. Akt, Nr. 6, Instrumental und: „Ach, wer zählt die vielen Namen“ (Chor)
Feuilleton-Walzer, op. 293	Sophienbad-Saal 1865	Vol. 10	I. Akt, Nr. 1b: „Fünf volle Tag, ich sag, fünf Tag, hab seinen Herrn ich nicht gesehen“ (Franziska)
Freikugeln (P.s.), op. 326	Prater, Schützen-Halle 1868	Vol. 33	I. Akt, Finale: (S. 68) „Nein, nein, daraus werd ich nicht klug“ und (S. 72) „Dahinter steckt wohl ein Betrug“ (Ensemble)
Freuet Euch des Lebens (W), op. 340	Musikverein 1870	Vol. 1	II. Akt, Finale: „Ich habe gewonnen, ich habe gesiegt“ (Minister)
Geschichten aus dem Wiener Wald]' (W), op. 325 (Walzer 1)	Volksgarten 1868	Vol. 21	I. Akt, Einleitung, Instrumental
Gut bürgerlich (P.f.), op. 282	Redoutensaal der Hofburg 1864	Vol. 26	II. Akt, Nr. 7: (S. 83) „Ich bin ein echtes Wienerblut ...“ (Gräfin) und (S. 88) „Ich ward ein Mann von Welt“ (Graf)
Jubelfest-Marsch, op. 396	Theater an der Wien 1881	Vol. 15	III. Akt, Nr. 11, Instrumental
Leichtes Blut (P.s.), op. 319	Volksgarten 1867	Vol. 8	I. Akt, Nr. 4: (S. 34) „Mir scheint, du willst spassen ...“ (Pepi) und (S. 35) „Draußt in Hietzing“ (Josef-Pepi)
Leichtes Blut (P.s.), op. 319	Volksgarten 1867	Vol. 8	II. Akt, Nr. 9: (S. 97) „Draußt in Hietzing“ (Josef-Pepi) und (S. 101) „Ah, das könnt mir passen, ah mich stehn zu lassen“ (Pepi)
Lob der Frauen (P.M.), op. 315	Volksgarten 1867	Vol. 15	II. Akt, Nr. 11: „Es gibt im Leben oft Momente“ (Gräfin-Minister)
Louischen-Polka (P.fr.), op. 339	Pavlovszk 1869	Vol. 26	II. Akt, Nr. 11: „Es gibt im leben oft Momente“ (Pepi) und (S. 35) „Draußt in Hietzing“ (Josef-Pepi)
Morgenblätter (W), op. 279 (Walzer 1)	Sophienbad-Saal 1864	Vol. 10	I. Akt, Nr. 5: „Grüß dich Gott, du liebes Nesterl“ (Gräfin)
Morgenblätter (W), op. 279 (Introduktion)	Sophienbad-Saal 1864	Vol. 10	III. Akt, Nr. 13: „Rasch eine Laube! Ist die da frei?“ (Franziska-Josef)
Myrthenblüten (W), op. 395 (Walzer 1+2)	Redoutensäle der Hofburg 1881	Vol. 10	I. Akt, Nr. 5: (S. 58) „Wie hab auf dir ich musiziert, armes Spinett“ und (S. 59) „Mein Schlafgemach, es scheint wohl verlassen“ (Gräfin)
Neu Wien (W), op. 342 (Introduktion)	Dianabad-Saal 1870	Vol. 36	I. Akt, Nr. 3 (Briefszene): „Du lieber Schatz, ich muss dir gestehn“ (Graf-Josef)
Neu Wien (W), op. 342 (Walzer 1a)	Dianabad-Saal 1870	Vol. 36	I. Akt, Nr. 3: „Du süßes Zuckertäuberl mein, o komm, o komm zum Stelldichein“ (Graf)
Neu Wien (W), op. 342 (Walzer 1b)	Dianabad-Saal 1870	Vol. 36	I. Akt, Nr. 3: „Glaubst du, sie kommt hinaus?“ (Graf)
Neu Wien (W), op. 342 (Walzer 1a und Introduktion)	Dianabad-Saal 1870	Vol. 36	II. Akt, Nr. 9: „Will später dich dann fragen“ (Graf)
Newa-Polka (P.f.), op. 288	Pawlowsk 1864	Vol. 41	II. Akt, Nr. 8: „Als ich ward ihr Mann“ (Graf)
Patronessen (P.f.), op. 286	Sophienbad-Saal 1864	Vol. 21	I. Akt, Nr. 5: „Ich kann mich nicht beklagen ...“ (Franziska)
Postillon d’amour (P.f.), op. 317	Volksgarten 1867	Vol. 43	I. Akt, Nr. 1 (Entree): „Ich such jetzt da, ich such jetzt dort“ (Josef)
Rasch in der That! (P.s.), op. 409	Sophienbad-Saal 1883	Vol. 23	I. Akt, Nr. 2: „Grüß Gott, mein liebes Kind! – Gut’n Tag, mein Herr!“ (Graf-Franziska)
Serail-Tänze (W), op. 5 (Introduktion)	Dommayers Casino 1844	Vol. 4	I. Akt, Nr. 5: „Des Landes Reuss-Schleiz-Greiz Verweser ...“ (Minister)
Stadt und Land (P.M.), op. 322	Blumensäle der Gartenbau-Ges. 1868	Vol. 18	I. Akt, Nr. 2: „Dann und wann muss man doch auch bei der Frau sein“ (Graf)
Waldine (P.M.), op. 385	Musikverein 1879	Vol. 11	I. Akt, Nr. 5: „Ich weiß, was Sie erklären wollen und kann nur Beifall zollen“ (Minister)
Wein, Weib und Gesang (W), op. 333 (Walzer 1)	Dianabad-Saal 1869	Vol. 27	III. Akt, Nr. 13: „Stoß an, stoß an, du Liebchen mein“ (Graf)
Wein, Weib und Gesang (W), op. 333 (Walzer 2)	Dianabad-Saal 1869	Vol. 27	II. Akt, Nr. 11: „Die Damen erlauben, dass bekannt ich sie mache“ (Minister)
Wein, Weib und Gesang (W), op. 333 (Walzer 3a)	Dianabad-Saal 1869	Vol. 27	II. Akt, Nr. 11 (S. 130): „Das ist ein Spaß, das seh ich genau“ (Graf) und (S. 140) „Die Wienerstadt, sie hat ein Symbol“ (Ensemble)
Wein, Weib und Gesang (W), op. 333 (Walzer 3b)	Dianabad-Saal 1869	Vol. 27	II. Akt, Nr. 11: „Und ich hab ihn net g'funden, ich bin doch ein Schaf“ (Josef+Ensemble)
Wein, Weib und Gesang (W), op. 333 (Walzer 4a)	Dianabad-Saal 1869	Vol. 27	III. Akt, Nr. 14: „Schlau und fein! Schlau und fein! Alles will erobert sein!“ (Gräfin)
Wein, Weib und Gesang (W), op. 333 (Walzer 4b)	Dianabad-Saal 1869	Vol. 27	II. Akt, Nr. 11: „Ha, ha, ha! Halten mich zum Besten da!“ (Ensemble)
Wiener Blut (W), op. 354 (Walzer 1a+b)	Musikverein 1873	Vol. 32	II. Akt, Nr. 7: „Wiener Blut, Wiener Blut! Eigner Saft voller Kraft, voller Glut!“ (Graf-Gräfin)
Wiener Blut (W), op. 354 (Walzer 1a)	Musikverein 1873	Vol. 32	III. Akt, Nr. 15: „Wiener Blut, Wiener Blut! Eigner Saft voller Kraft, voller Glut!“ (Ensemble und Chor)
Wiener Blut (W), op. 354 (Walzer 4a)	Musikverein 1873	Vol. 32	II. Akt, Nr. 11: „Ja aber - So schweig! - Ich kenn doch - Sei still!“ (Josef-Pepi)
Wildfeuer (P.f.), op. 313	Volksgarten 1866	Vol. 40	I. Akt, Nr. 4: „Wünsch guten Morgen Herr von Pepi“ (Pepi-Josef)
Wo die Citronen blühn (W), op. 364	Teatro Regio di Torino 1874	Vol. 2	I. Akt, Nr. 8: „Was nützt der gute Vorsatz mir?“ (Graf)

לקריאה נוספת

• הלמוט רייכנאואר: אופרטה "Wiener Blut". בתוך: Kulturverein „Wiener Blut“ (עורך): Almanach – Die magische Welt der Strauss-Familie. אלמנך מס' 1, אוקטובר 2011

קישורים חיצוניים

• הליברית בגרמנית